Ken je dat eerste moment waarop je aanvoelt wat de cultuur in een organisatie is? Gewoon als je het gebouw binnenkomt en even om je heen hebt gekeken en gevoeld, of enkele mensen een hand hebt geschud? Dat heet ook wel “the smell of the place”. We hebben vaak de indruk dat we die cultuur moeilijk concreet kunnen maken, maar we voelen het wel onmiddellijk aan, toch?
In de zorg spreken veel organisaties een soortgelijke gewenste cultuur uit met veel zelfbeschikking voor patiënten en veel regelruimte voor professionals. En toch zijn de verschillen tussen organisaties voelbaar in de eerste momenten van kennismaking. Dat geldt zeker ook voor partijen die intensief met elkaar gaan samenwerken of fuseren.
Voor de leiding van een organisatie of van een nieuwe samenwerking is de belangrijkste rol een juiste context te creëren voor de gewenste vernieuwing. Door die nieuwe context brengen mensen zichzelf in beweging; ze activeren zichzelf. Die context kan bijvoorbeeld zorgen voor een omgeving waar patiënten en zorgprofessionals geprikkeld worden om de juiste dingen te doen.
Sumantra Ghoshal beschreef (zie https://www.youtube.com/watch?v=YgrD7yJwxAM) kernachtig de verschillen tussen een “ingeslapen” en een “inspirerende” omgeving. Bij een “ingeslapen” omgeving zijn 4 c’s overheersend: constraints, compliance, control en contract. Kort samengevat: beperkende regels zijn leidend.
Om tot een “inspirerende” omgeving te komen zijn de volgende 4 dimensies van belang.
- Stretch: een stevige ambitie met een lonkend perspectief. Die ambitie vereist dat mensen bereid zijn om uit hun comfortzone te stappen. Want alleen buiten de comfortzone worden echte doorbraken gerealiseerd. In hoeverre kent jouw organisatie of jullie nieuwe samenwerking die stretch in ambitie?
- Discipline: focus houden op de stevige ambitie en die vertalen in maakbare resultaten op korte termijn. En elkaar helpen om het gedrag daarop aan te passen, door discipline naar jezelf en met anderen. Elke dag weer, of sterker nog: op elk moment van de waarheid. Herkenbaar?
- Support: steun bieden aan elkaar om menselijk dichtbij elkaar te blijven en zakelijk stevige discussies te mogen hebben over hoe de ambities waar te maken. Wat heb jij nodig om de gemeenschappelijke ambitie waar te kunnen maken?
- Trust: het is belangrijk dat iedereen zich veilig mag voelen om inderdaad buiten de comfortzone stappen te zetten. Dat vereist het vertrouwen om in een nieuwe setting fouten te mogen maken of het nog niet te weten. Hoe vaak zie je dit echt gebeuren? Voor de geloofwaardigheid is het overigens goed als ook de top fouten maakt, ze toegeeft en ervan leert.
Voorbeeldgedrag blijkt telkens weer cruciaal. Alleen als gedrag en woorden consistent zijn groeit het vertrouwen dat de nieuwe context blijvend zal zijn. Als de stretch stevig genoeg is, zijn alle ogen gericht op het voorbeeldgedrag van de top: stralen zij het vertrouwen en de discipline uit om die ambities waar te maken en zijn ze bereid om anderen hierin dienend te ondersteunen? Dat vergt moed, kwetsbaarheid en doorzettingsvermogen. No guts, no glory. Maar als het wel vorm krijgt, ontstaat er ook echt een inspirerende “smell of the place”, met prachtige resultaten.
Wat kun jij er zelf aan doen om die inspirerende cultuur (verder) te stimuleren? Er komt altijd weer een nieuwe kans.
ZorgopKoers
Ger Haan