Inleiding
Afgelopen maand aanvaardde prof. dr. Ian Leistikow zijn hoogleraarsambt “Overheidstoezicht op Kwaliteit en Veiligheid van de Gezondheidszorg”. Zijn aanbevelingen zijn zeker ook relevant voor de interne toezichthouder. Hij introduceert een model met 8 stappen, met een prominente focus op gedrag.
In de afgelopen Koersflitsen hebben we regelmatig stilgestaan bij de veranderende eisen vanuit de samenleving aan zorgorganisaties en de bijbehorende wijzigingen in de Governancecode Zorg. Daarbij gaat steeds meer aandacht uit naar gedrag , omdat gewijzigd gedrag zorgt voor duurzame veranderingen.
In dat licht verdient de vermelde inaugurale rede speciale aandacht. Er worden 4 perspectieven onderkend voor maatschappelijke waarde: uiteraard de perspectieven van de patiënten en de professionals, met daarnaast de perspectieven van de politiek en van het publiek. Zeker daar waar de zorg zich steeds meer afspeelt in de lokale/regionale omgeving verdienen deze perspectieven ook expliciete aandacht van de interne toezichthouder.
Leistikow: 8-stappen
Vervolgens introduceert Leistikow een 8-stappenplan.
- Missie: expliciet maken van het bestaansrecht van de toezichthouder.
- Risico/probleem: afbakenen van het risico of het probleem dat aandacht behoeft.
- Adressant: bepalen wie door de toezichthouder kan worden aangesproken.
- Gewenst gedrag: bepalen welk gedrag van deze actor gewenst is om het risico of probleem te verminderen.
- Doel: scherp krijgen welk uiteindelijk doel met het gewenste gedrag bereikt moet worden.
- Interventie: ontwerpen en toepassen van een interventie om dit gedrag te bewerkstelligen.
- Effect: vaststellen van de gevolgen van de interventie.
- Communicatie: verspreiden van de uitkomsten en geleerde lessen.
Aandacht voor gedragsverandering
Opvallend vind ik de aandacht voor (blijvende) gedragsverandering:
- bij stap 4 focus op gewenst gedrag voordat in stap 5 het beoogde doel wordt vastgesteld (in het verleden werd stap 4 nog wel eens overgeslagen)
- bij stap 6 focus op een interventie om het gewenste gedrag te laten ontstaan (in plaats van een interventie om primair het beoogde doel te bereiken).
In het verlengde van de nieuwe Governancecode Zorg is deze aandacht voor gedragsverandering vanuit toezichthouders zeker de maatschappelijke moeite waard.
Ger Haan