Worstelen met cultuur en gedrag
Avans Hogeschool en adviesbureau BY Trust, in samenwerking met Deloitte, hebben een report uitgebracht met daarin als rode draad dat ‘21e-eeuwse organisaties vragen om 21e-eeuws toezicht’. Het report bevat het resultaat van een onderzoek onder commissarissen en toezichthouders (hierna: commissarissen). Wat blijkt is dat commissarissen worstelen met het toezicht op cultuur en gedrag. Het belang hiervan wordt onderkend, maar commissarissen weten vaak niet hoe ze die concreet naar de praktijk van het toezicht kunnen vertalen. Commissarissen zitten gevangen in harde controls, terwijl modern toezicht het belang van soft controls benadrukt. Denk in dit verband aan de centrale plaats die de herziene Corporate Governance Code toebedeeld aan cultuur en gedrag.
The smell of the place
Binnen modern toezicht staan cultuur en gedrag centraal. Deze aandacht is vooral te danken aan het besef dat de financiële crisis uit 2008 voor een belangrijk deel te wijten is aan perverse prikkels en een bijbehorende risicovolle cultuur. Toezien op cultuur en gedrag wordt daarom snel geplaatst in het domein van audit en control. Vandaar de term ‘soft controls’.
Volgens mij wordt de verantwoordelijkheid van commissarissen met betrekking tot cultuur en gedrag niet bevordert door het samenvatten van deze taak als het (doen) ontwikkelen van soft controls binnen de organisatie. Het is zelf best bijzonder wanneer we een gewenste, bevorderlijke en positieve cultuur associëren met ‘control’.
Tijdens mijn functie als Group Compliance Officer binnen Achmea hebben mijn team en ik ook met het toen nieuwe fenomeen cultuur en gedrag geworsteld. Inspirerend vond ik de lezing van Sumantra Ghoshal, die als YouTube hit te zien is als ‘The Smell of the Place’. Ghoshal’s boodschap is dat het werken aan de context of de omgeving van de organisatie, op significante wijze bijdraagt aan een gewenste cultuur. Niks control. Het helpt wanneer je als commissaris jezelf vragen stelt zoals: ‘hoe werkt het nou écht binnen onze organisatie?’, ‘wat drijft mensen dat ze doen wat ze doen?, en ‘wat zijn daarbij de risico’s en wat zijn de krachten?’.
Modern toezicht: toezicht in het teken van de essentie van de organisatie
Het is begrijpelijk dat commissarissen worstelen met hun verantwoordelijkheid om toe te zien op de cultuur van de organisatie en het gedrag van haar beleidsbepalers. Commissarissen zijn gewend hun werkterrein te betreden uitgerust met harde gereedschappen. Maar cultuur en gedrag is een ander werkterrein. Flexibiliteit van geest is nodig. Wat helpt is het toezien op cultuur en gedrag niet als een defensieve vorm van risicomanagement te benaderen. Beschouw het werkterrein van cultuur en gedrag als onderdeel van ‘the why’ of de essentie van de organisatie. Vooral voor organisaties in het (semi-)publieke domein dienen cultuur en gedrag nauw verbonden te zijn met de maatschappelijke doelstelling van de organisatie.
Dispicio
Dispicio: ontdekken, waarnemen, blootleggen. Wij hebben vele jaren ervaring met inhoudelijke én hands on kennis. Met ons product Evaluatie Modern Toezicht brengen wij in beeld hoe toezicht vorm krijgt binnen uw organisatie. Met focus op uw voordelen en op wat voor u belangrijk is. Dit doen we vertrouwd, veilig en transparant.
Meer weten? Neem gerust contact op of zie onze website Evaluatie Modern Toezicht
Henry Goverde
Telefoon: 06 5315 3456
E-mail: henry.goverde@dispicio.nl