Fusies en overnames zijn aan de orde van de dag. Alhoewel de redenen divers zijn, komt het er in het algemeen op neer dat het behalen van synergievoordelen één van de belangrijkste doelen is bij een overname of fusie. Om die voordelen te bereiken wordt het integratieproces gestart. Integreren vergt de nodige kennis en kunde om tot het gewenste resultaat te komen. Welke smaken heb je hierin?
Integreren en samenwerken
Als je naar de meest voorkomende definities van het woord integreren kijkt kom je tot de volgende resultaten:
– samenvoegen tot 1 geheel;
– ergens deel van gaan uitmaken.
Nogal een verschil qua beleving als je naar deze definities kijkt. Het voelt toch heel anders als je wordt samengevoegd tot één geheel of dat je ergens deel van uit gaat maken. De laatste definitie lijkt in ieder geval meer ruimte te geven om zelfstandig keuzes te maken. Wel net zo fijn als je moet gaan samenwerken. Want samenwerking tussen organisatieonderdelen is de sleutel om de beoogde synergievoordelen te bereiken. Samenwerking is dus een belangrijk onderdeel van het integratieproces. Maar voor welke definitie kies je bij een overname? Uit welke smaken kan je kiezen?
Stamppot
Als we het hebben over het samenvoegen tot één geheel is stamppot natuurlijk een sprekend voorbeeld. Smakelijk bovendien, vooral in de wintermaanden. Toch is dit voor veel mensen die onderdeel vormen van de ondergeschikte organisatie bij een overname het schrikbeeld. Terwijl de partij die overneemt goed na moet gaan of deze brute vermenging leidt tot het beoogde synergievoordeel. Afhankelijk van een aantal factoren is het echter een vorm die goed kan voldoen.
Culturen die op elkaar aansluiten, nauwe samenwerking in het verleden en tijdsdruk kunnen een keuze voor de stamppot rechtvaardigen. Als een organisatie voor deze optie kiest omdat het haar macht en invloed wil tonen heeft deze keuze, met name op de korte termijn, een negatief effect. Mensen haken af en processen worden gefrustreerd met als resultaat een onprettig werkklimaat en resultaten die achterblijven.
Kapsalon
Nee, dan de kapsalon. Hier maak je inderdaad ergens deel van uit. De kapsalon oogt als iets waar alles door elkaar is gemengd. Elke keer als je er met de vork inprikt komen er weer nieuwe vondsten boven. Lekker maar ook een caloriebom die zijn weerga amper kent.
Voor personeelsleden van de ondergeschikte organisatie lijkt dit het meest comfortabele welkom. Op een organische wijze ontstaat samenwerking waardoor er weinig nadruk op het veranderingsproces en de rol die je zelf daarin speelt, ligt. Deze gedachte is echter onterecht. Ook de kapsalon is samengesteld volgens een recept dat beschrijft op welke wijze dit gerecht is opgebouwd.
Empowerment, het laag in de organisatie beleggen van verantwoordelijkheden, vormt de basis voor het organisch ontstaan van de samenwerking. Mensen krijgen meer zeggenschap over de situatie waarin ze verkeren en kunnen dus ook expliciete voorkeuren aangeven. Er dient echter ook regie gevoerd te worden, zoals er recepten voor de kapsalon bestaan. Deze regiefunctie vraagt om ervaring en capaciteit. Die moet dus wel beschikbaar zijn.
Heb je als organisatie die overneemt de verantwoordelijkheden al laag in de organisatie belegd, geloof je in empowerment en zijn er ervaren mensen beschikbaar om dit proces goed te begeleiden dan is dit een prima keuze die ook onverwacht snel tot resultaat kan leiden. Ontbreekt de begeleiding dan bepaalt de kop of munt of de beoogde doelen inderdaad worden behaald. Het kan dan alle kanten uitgaan.
Lasagne
Het maken van een goede lasagne is een delicaat werkje. Laagje voor laagje wordt het gerecht opgebouwd. Een mooie combinatie van beide definities. Enerzijds worden alle ingrediënten samengevoegd tot één geheel. Anderzijds voelt het, door zorgvuldigheid te betrachten tijdens de opbouw van de lasagne, alsof de ingrediënten ook deel uit gaan maken van een geheel. Smaakvol bovendien want lasagne is een van de meest populaire gerechten uit de Italiaanse keuken.
Voor zowel de organisatie die overneemt als de organisatie die wordt overgenomen lijkt dit een prima keuze om een goede basis te leggen voor verdere samenwerking en een succesvolle integratie. Er wordt stapsgewijze een proces doorlopen waarin met respect voor elkaars belangen zorgvuldig, laagje voor laagje, aan het integratieproces wordt gewerkt. Relatief veel overnames die op deze wijze de beoogde synergie gestalte willen geven, slagen uiteindelijk in meer of mindere mate.
Een goede lasagne maken kost tijd en dat geldt ook voor het op deze wijze integreren van organisatieonderdelen. Tijd kost geld dus zorg dat je van beiden genoeg beschikbaar hebt, en rekening dus niet op quick wins, als je op de lasagnemanier synergie wilt bereiken.
Een goede voorbereiding is het halve werk
De beste ingrediënten, een duidelijk recept, expliciete keuzes en wat creativiteit maakt een perfecte maaltijd. Voor je aan de slag gaat als kok moet je hier in de voorbereiding rekening mee houden. Dit geldt ook bij een overname van een bedrijf. Beide partijen moeten weten waaraan ze beginnen om zo de juiste voedingsbodem te creëren voor een constructieve samenwerking die leidt tot de beoogde doelen. Ga hierover met elkaar in gesprek en kijk welk model het best bij deze overname past. Een gezamenlijk diner kan hierbij helpen.
Smakelijk eten
Jan Verdonk